Các loại đám cháy và cách dập lửa: Hướng dẫn chi tiết ứng phó hiệu quả

Khi đối mặt với hỏa hoạn, phản ứng nhanh chóng và chính xác là yếu tố then chốt để bảo vệ tính mạng và tài sản. Tuy nhiên, không phải đám cháy nào cũng có thể dập tắt bằng cùng một phương pháp. Việc sử dụng sai chất chữa cháy không chỉ không hiệu quả mà còn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng hơn. Chính vì vậy, việc hiểu rõ về các loại đám cháy và lựa chọn cách dập lửa phù hợp là vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết về phân loại các đám cháy phổ biến theo tiêu chuẩn Việt Nam và quốc tế, cách nhận biết từng loại và phương pháp, chất chữa cháy hiệu quả để ứng phó.

Phân loại đám cháy theo vật liệu cháy (theo tiêu chuẩn Việt Nam và quốc tế)

Để có thể lựa chọn phương pháp và chất chữa cháy phù hợp, việc phân loại đám cháy dựa trên vật liệu cháy là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Các tiêu chuẩn PCCC Việt Nam và quốc tế thường phân loại đám cháy thành các nhóm chính sau:

Đám cháy loại A: Chất rắn thông thường

Đám cháy loại A là đám cháy xảy ra với các chất rắn thông thường, chủ yếu là các vật liệu hữu cơ có khả năng tạo ra than khi cháy. Các vật liệu này bao gồm:

Gỗ và các sản phẩm từ gỗ (ván ép, mùn cưa...).
Giấy và các sản phẩm từ giấy (bìa carton, sách, báo...).
Vải sợi tự nhiên (cotton, lanh, tơ tằm...) và một số loại sợi tổng hợp.
Nhựa (một số loại nhựa dẻo).
Than đá, than bùn.

Cách nhận biết: Đám cháy loại A thường tạo ra ngọn lửa màu vàng hoặc cam, kèm theo khói trắng hoặc xám. Sau khi cháy, thường để lại tro và than. Để đảm bảo an toàn PCCC cho công trình của bạn, việc trang bị hệ thống PCCC phù hợp, bao gồm cả việc lựa chọn bình chữa cháy cho đám cháy loại A, là vô cùng quan trọng. Bạn có thể tham khảo ý kiến từ các chuyên gia để có sự lựa chọn tốt nhất.

Đám cháy loại B: Chất lỏng dễ cháy, xăng dầu, hóa chất

Đám cháy loại B là đám cháy xảy ra với các chất lỏng dễ cháy và các chất rắn hóa lỏng khi cháy. Các chất này bao gồm:

Xăng, dầu diesel, dầu hỏa và các sản phẩm từ dầu mỏ.
Cồn (ethanol, methanol...).
Sơn, vecni, dung môi hữu cơ.
Mỡ động vật và dầu thực vật.
Một số loại nhựa và cao su khi bị đốt nóng chảy.

Cách nhận biết: Đám cháy loại B thường tạo ra ngọn lửa màu xanh hoặc vàng, có thể kèm theo khói đen. Đám cháy thường lan nhanh trên bề mặt chất lỏng. Đối với các cơ sở có nguy cơ cháy nổ cao như xăng dầu, việc trang bị hệ thống PCCC chuyên dụng là bắt buộc. Bạn có thể tham khảo về hệ thống pccc nhà xưởng hải phòng để có giải pháp phù hợp.

Đám cháy loại C: Chất khí dễ cháy

Đám cháy loại C là đám cháy xảy ra với các chất khí dễ cháy. Các chất này bao gồm:

Gas (LPG, CNG...).
Methane (khí tự nhiên).
Propane, butane.
Acetylene.
Hydrogen.

Cách nhận biết: Đám cháy loại C thường tạo ra ngọn lửa màu xanh hoặc không màu, rất khó nhìn thấy trong điều kiện ánh sáng ban ngày. Đám cháy thường bùng phát rất nhanh và nguy hiểm do áp suất của khí. Khi phát hiện rò rỉ khí gas, điều quan trọng là phải xử lý nhanh chóng và cẩn thận để tránh nguy cơ cháy nổ.

Đám cháy loại D: Kim loại dễ cháy

Đám cháy loại D là đám cháy xảy ra với các kim loại dễ cháy. Các kim loại này bao gồm:

Magie.
Nhôm (dạng bột hoặc sợi mịn).
Natri.
Kali.
Titan.
Zirconi.

Cách nhận biết: Đám cháy loại D thường tạo ra ngọn lửa rất sáng, có màu trắng bạc hoặc vàng chói. Đám cháy này có nhiệt độ rất cao và có thể phản ứng mạnh với nước hoặc các chất chữa cháy thông thường. Việc dập tắt đám cháy loại D đòi hỏi kiến thức và chất chữa cháy chuyên dụng.

Đám cháy loại E (hoặc F theo tiêu chuẩn châu Âu): Thiết bị điện

Đám cháy loại E (hoặc F) là đám cháy xảy ra liên quan đến các thiết bị điện đang hoạt động. Nguyên nhân có thể do chập điện, quá tải, hoặc các sự cố về điện khác. Theo tiêu chuẩn châu Âu (EN), đám cháy liên quan đến dầu mỡ thực vật hoặc động vật trong thiết bị nấu nướng được xếp vào loại F.

Thiết bị điện gia dụng (tivi, tủ lạnh, máy giặt...).
Hệ thống dây điện, bảng điện.
Máy móc, thiết bị văn phòng (máy tính, máy in...).
Các thiết bị điện công nghiệp.

Cách nhận biết: Đám cháy loại E thường có mùi khét của nhựa cháy hoặc mùi ozone. Ngọn lửa có thể có màu xanh hoặc vàng. Điều nguy hiểm là nguy cơ bị điện giật nếu không ngắt nguồn điện kịp thời. Để biết cháy điện dập bằng gì, hãy đọc phần hướng dẫn bên dưới.

Phân loại đám cháy — *Các loại đám cháy cơ bản theo tiêu chuẩn PCCC - Nhật Thực*

Cách nhận biết từng loại đám cháy

Việc quan sát kỹ các đặc điểm của đám cháy sẽ giúp bạn xác định loại đám cháy một cách nhanh chóng:

Đám cháy loại A: Thường có khói trắng hoặc xám, lửa có màu vàng hoặc cam, và sau khi cháy để lại tro, than.
Đám cháy loại B: Thường có khói đen, lửa có màu xanh hoặc vàng, và có thể có mùi đặc trưng của xăng dầu hoặc hóa chất.
Đám cháy loại C: Lửa có thể không màu hoặc màu xanh nhạt, thường có tiếng xì của khí thoát ra.
Đám cháy loại D: Lửa có màu trắng bạc hoặc vàng chói, rất sáng và có nhiệt độ cực cao.
Đám cháy loại E (F): Có thể có mùi khét của nhựa cháy, mùi ozone, và thường liên quan đến các thiết bị điện.

Trong trường hợp bạn không chắc chắn về loại đám cháy, hãy ưu tiên các biện pháp an toàn và sử dụng các loại bình chữa cháy đa năng như bình bột ABC nếu có.

Phương pháp và chất chữa cháy phù hợp cho từng loại đám cháy

Sau khi xác định được loại đám cháy, việc lựa chọn phương pháp và chất chữa cháy phù hợp là bước tiếp theo để dập tắt đám cháy một cách hiệu quả và an toàn:

Cách dập lửa đám cháy loại A

Đối với đám cháy loại A, các chất chữa cháy phù hợp bao gồm:

Nước: Là chất chữa cháy hiệu quả nhất cho đám cháy loại A nhờ khả năng làm lạnh tốt. Có thể sử dụng vòi phun nước hoặc bình chữa cháy gốc nước.
Bình chữa cháy bột: Các loại bình bột ABC hoặc bột BC đều có thể sử dụng để dập tắt đám cháy loại A.
Bình chữa cháy gốc nước có phụ gia: Loại bình này có chứa các chất phụ gia giúp nước thấm sâu hơn vào vật liệu cháy, tăng hiệu quả chữa cháy.

Cách dập lửa đám cháy loại B (xăng dầu)

Đám cháy xăng dầu và các chất lỏng dễ cháy cần được dập tắt bằng cách cách ly nguồn oxy. Các chất chữa cháy phù hợp bao gồm:

Bình chữa cháy bột: Bình bột ABC hoặc BC đều hiệu quả trong việc dập tắt đám cháy loại B.
Bình chữa cháy CO2: Khí CO2 có thể làm loãng nồng độ oxy và dập tắt đám cháy. Đây là lựa chọn tốt cho các đám cháy nhỏ hoặc nơi cần tránh làm bẩn.
Bình chữa cháy bọt Foam: Tạo ra một lớp bọt bao phủ bề mặt chất lỏng, ngăn chặn sự bay hơi và tiếp xúc với oxy. Đây là phương pháp hiệu quả nhất để dập tắt các đám cháy lớn do xăng dầu.

Để dập tắt cách dập tắt đám cháy xăng dầu hoặc cách dập lửa xăng, việc sử dụng bình bọt foam thường được ưu tiên. Trong quá trình chữa cháy, hãy phun bao phủ lên bề mặt chất lỏng đang cháy để tạo lớp màng cách ly hiệu quả.

Cách dập lửa đám cháy loại C

Đối với đám cháy chất khí, việc quan trọng nhất là khóa van để ngừng nguồn cung cấp khí. Sau đó, có thể sử dụng các chất chữa cháy sau để dập tắt ngọn lửa còn lại:

Bình chữa cháy bột: Bình bột ABC hoặc BC đều có thể sử dụng.
Bình chữa cháy CO2: Khí CO2 cũng hiệu quả trong việc dập tắt đám cháy loại C.

Để cách dập lửa bình ga, trước hết hãy cố gắng khóa van bình ga nếu an toàn, sau đó sử dụng bình bột hoặc CO2 để dập tắt ngọn lửa. Hãy tiếp cận đám cháy từ hướng gió và giữ khoảng cách an toàn.

Cách dập lửa đám cháy loại D

Đám cháy kim loại đòi hỏi các chất chữa cháy chuyên dụng, được thiết kế đặc biệt để không phản ứng với kim loại cháy và có khả năng hấp thụ nhiệt cao. Tuyệt đối không sử dụng nước hoặc các chất chữa cháy thông thường cho đám cháy loại D vì có thể gây ra phản ứng nổ hoặc làm đám cháy lan rộng hơn. Chất chữa cháy phù hợp là bột chữa cháy chuyên dụng cho kim loại cháy.

Cách dập lửa đám cháy loại E (F) (điện)

Đối với đám cháy liên quan đến thiết bị điện, điều quan trọng nhất là phải ngắt nguồn điện trước khi tiến hành chữa cháy để tránh nguy cơ bị điện giật. Sau khi đã ngắt điện, có thể sử dụng các chất chữa cháy sau:

Bình chữa cháy CO2: Đây là lựa chọn tốt nhất vì khí CO2 không dẫn điện và không để lại cặn bẩn gây hư hại cho thiết bị điện tử.
Bình chữa cháy bột: Bình bột ABC hoặc bột BC cũng có thể sử dụng, nhưng cần lưu ý bột có thể gây hư hại cho các thiết bị điện tử nhạy cảm.
Bình chữa cháy gốc nước có phụ gia không dẫn điện: Một số loại bình chữa cháy gốc nước được thiết kế đặc biệt để sử dụng cho đám cháy điện sau khi đã ngắt nguồn điện.

Vậy cháy điện dập bằng gì? Câu trả lời là bình CO2 thường là lựa chọn hàng đầu sau khi đã đảm bảo ngắt nguồn điện. Hãy phun trực tiếp vào ngọn lửa và đảm bảo bao phủ toàn bộ khu vực bị cháy.

*Phương pháp và chất chữa cháy phù hợp cho từng loại đám cháy - Nhật Thực*

Lưu ý khi dập lửa các loại đám cháy khác nhau

Khi tiến hành dập lửa, cần lưu ý những điểm sau:

Luôn đảm bảo an toàn cho bản thân trước hết. Nếu đám cháy quá lớn hoặc vượt quá khả năng kiểm soát, hãy nhanh chóng thoát ra ngoài và gọi cứu hỏa theo số 114. Bạn có thể tham khảo thêm về quy trình ứng phó khi phát hiện cháy nổ tại bài viết khi phát hiện cháy nổ cần làm gì.
Tiếp cận đám cháy ở khoảng cách an toàn, tùy thuộc vào loại đám cháy và loại bình chữa cháy.
Phun chất chữa cháy vào gốc của ngọn lửa.
Quét vòi phun qua lại để bao phủ toàn bộ khu vực cháy.
Đối với đám cháy chất lỏng, phun bao phủ lên bề mặt chất lỏng để ngăn chặn sự bay hơi.
Đối với đám cháy chất khí, sau khi dập tắt ngọn lửa, cần đảm bảo khóa van để ngừng nguồn cung cấp khí.
Đối với đám cháy điện, luôn đảm bảo đã ngắt nguồn điện trước khi tiến hành chữa cháy.
Đối với đám cháy kim loại, sử dụng chất chữa cháy chuyên dụng và tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Sau khi dập tắt đám cháy, hãy đảm bảo khu vực cháy được thông thoáng để tránh nguy cơ ngạt khí (đặc biệt khi sử dụng bình CO2 trong không gian kín).
Nếu bạn không chắc chắn về cách dập lửa một loại đám cháy cụ thể, hãy ưu tiên sự an toàn và gọi cho lực lượng cứu hỏa chuyên nghiệp.

Việc nắm vững các lưu ý này sẽ giúp bạn dập lửa một cách an toàn và hiệu quả hơn.

Kết luận

Việc hiểu rõ về các loại đám cháy và lựa chọn cách dập lửa phù hợp là kiến thức vô cùng quan trọng đối với mọi người. Nắm vững cách nhận biết từng loại đám cháy và sử dụng đúng phương pháp, chất chữa cháy không chỉ giúp dập tắt đám cháy hiệu quả mà còn đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh. Hãy trang bị cho mình những kiến thức này để có thể ứng phó tốt nhất khi có sự cố cháy nổ xảy ra. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về PCCC hoặc cần tư vấn về các thiết bị chữa cháy phù hợp, đừng ngần ngại liên hệ với Công Ty Nhật Thực để được hỗ trợ tận tình. Chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp thông tin về lệ phí thẩm duyệt pccc hải phòng và các dịch vụ PCCC khác như quy định bảo dưỡng hệ thống pccc hải phòng.

Thông tin liên hệ Công Ty Nhật Thực
Tên công ty: Công Ty Cổ Phần Công Nghệ Nhật Thực
Địa chỉ: 100B Nguyễn Lương Bằng, Kiến An, Hải Phòng
Số điện thoại: 0946.79.81.83 / 0989.132.626
Email: info@nhatthuc.com.vn
Website: nhatthuc.com.vn

Phạm Tiến Quân

Xin chào mọi người, mình là Phạm Tiến Quân (Nhật Thực) - CEO của Công Ty Cổ Phần Công Nghệ Nhật Thực. Hiện tại công ty Nhật Thực đang thuộc top đầu về cung cấp hệ thống an ninh, điện nhẹ, M&E và các ngành liên quan. Với mong muốn xây dựng cho công ty Nhật Thực vươn lên mạnh mẽ hơn nữa, rất mong nhận được sự ủng hộ của quý khách hàng, quý bạn hàng gần xa.

Trân Trọng,

Phạm Tiến Quân

Hỏi đáp liên quan

Tại sao cần phân loại đám cháy?: Phân loại đám cháy là bước quan trọng để chọn phương pháp và chất chữa cháy phù hợp. Sử dụng sai chất chữa cháy không những không hiệu quả mà còn có thể gây nguy hiểm hơn. Việc hiểu rõ các loại đám cháy giúp ứng phó chính xác và bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản.
Đám cháy loại A là gì và ví dụ?: Đám cháy loại A là đám cháy liên quan đến các chất rắn thông thường, chủ yếu là vật liệu hữu cơ dễ tạo ra than khi cháy. Ví dụ: gỗ, giấy, vải sợi tự nhiên (cotton, lanh, tơ tằm), một số loại nhựa dẻo, than đá, than bùn. Đặc điểm nhận biết là lửa màu vàng cam, khói trắng/xám, để lại tro/than.
Đám cháy loại B là gì và ví dụ?: Đám cháy loại B là đám cháy liên quan đến chất lỏng dễ cháy hoặc chất rắn hóa lỏng khi cháy. Ví dụ: xăng, dầu diesel, dầu hỏa, cồn, sơn, vecni, mỡ động vật, dầu thực vật, một số loại nhựa và cao su khi bị đốt nóng chảy. Lửa có màu xanh hoặc vàng, có thể có khói đen, lan nhanh trên bề mặt chất lỏng.
Đám cháy loại C là gì và ví dụ?: Đám cháy loại C là đám cháy liên quan đến các chất khí dễ cháy. Ví dụ: gas (LPG, CNG), methane (khí tự nhiên), propane, butane, acetylene, hydrogen. Lửa thường có màu xanh hoặc không màu, khó thấy trong ánh sáng ban ngày, bùng phát nhanh và nguy hiểm do áp suất khí.
Đám cháy loại D là gì và ví dụ?: Đám cháy loại D là đám cháy liên quan đến các kim loại dễ cháy. Ví dụ: magie, nhôm (dạng bột hoặc sợi mịn), natri, kali, titan, zirconi. Lửa rất sáng, màu trắng bạc hoặc vàng chói, nhiệt độ rất cao và có thể phản ứng mạnh với nước hoặc chất chữa cháy thông thường.
Đám cháy loại E (F) là gì và ví dụ?: Đám cháy loại E (hoặc F theo tiêu chuẩn châu Âu) là đám cháy liên quan đến thiết bị điện đang hoạt động. Nguyên nhân do chập điện, quá tải hoặc sự cố điện. Loại F còn bao gồm đám cháy liên quan đến dầu mỡ thực vật hoặc động vật trong thiết bị nấu nướng. Ví dụ: tivi, tủ lạnh, hệ thống dây điện, máy tính.
Cách nhận biết đám cháy loại A?: Đám cháy loại A thường có khói trắng hoặc xám, lửa có màu vàng hoặc cam. Sau khi cháy, đám cháy loại A thường để lại tro và than. Việc quan sát kỹ các đặc điểm của đám cháy sẽ giúp bạn xác định loại đám cháy một cách nhanh chóng và chính xác.
Cách nhận biết đám cháy loại B?: Đám cháy loại B thường có khói đen, lửa có màu xanh hoặc vàng, và có thể có mùi đặc trưng của xăng dầu hoặc hóa chất. Đám cháy loại B thường lan nhanh trên bề mặt chất lỏng. Việc quan sát kỹ các đặc điểm của đám cháy sẽ giúp bạn xác định loại đám cháy một cách nhanh chóng và chính xác.
Cách nhận biết đám cháy loại C?: Đám cháy loại C thường có lửa không màu hoặc màu xanh nhạt, thường có tiếng xì của khí thoát ra. Đám cháy loại C thường bùng phát rất nhanh và nguy hiểm do áp suất của khí. Việc quan sát kỹ các đặc điểm của đám cháy sẽ giúp bạn xác định loại đám cháy một cách nhanh chóng và chính xác.
Cách nhận biết đám cháy loại D?: Đám cháy loại D thường có lửa màu trắng bạc hoặc vàng chói, rất sáng và có nhiệt độ cực cao. Đám cháy loại D có thể phản ứng mạnh với nước hoặc các chất chữa cháy thông thường. Việc quan sát kỹ các đặc điểm của đám cháy sẽ giúp bạn xác định loại đám cháy một cách nhanh chóng và chính xác.
Cách nhận biết đám cháy loại E (F)?: Đám cháy loại E (F) thường có mùi khét của nhựa cháy hoặc mùi ozone, và thường liên quan đến các thiết bị điện. Nguy cơ bị điện giật nếu không ngắt nguồn điện kịp thời. Việc quan sát kỹ các đặc điểm của đám cháy sẽ giúp bạn xác định loại đám cháy một cách nhanh chóng và chính xác.
Chất chữa cháy phù hợp cho đám cháy loại A?: Đối với đám cháy loại A, các chất chữa cháy phù hợp bao gồm nước (hiệu quả nhất), bình chữa cháy bột (ABC hoặc BC), và bình chữa cháy gốc nước có phụ gia. Nước có khả năng làm lạnh tốt, bột chữa cháy có thể dập tắt đám cháy, và bình gốc nước có phụ gia giúp nước thấm sâu hơn.
Chất chữa cháy phù hợp cho đám cháy loại B?: Đối với đám cháy loại B, các chất chữa cháy phù hợp bao gồm bình chữa cháy bột (ABC hoặc BC), bình chữa cháy CO2 (cho đám cháy nhỏ), và bình chữa cháy bọt Foam (hiệu quả nhất cho đám cháy lớn). Bình bọt Foam tạo lớp bao phủ ngăn oxy tiếp xúc với chất lỏng cháy.
Chất chữa cháy phù hợp cho đám cháy loại C?: Đối với đám cháy loại C, quan trọng nhất là khóa van để ngừng nguồn cung cấp khí. Sau đó, có thể sử dụng bình chữa cháy bột (ABC hoặc BC) hoặc bình chữa cháy CO2 để dập tắt ngọn lửa còn lại. Tiếp cận đám cháy từ hướng gió và giữ khoảng cách an toàn.
Chất chữa cháy phù hợp cho đám cháy loại D?: Đối với đám cháy loại D, cần sử dụng chất chữa cháy chuyên dụng, được thiết kế đặc biệt để không phản ứng với kim loại cháy và có khả năng hấp thụ nhiệt cao. Tuyệt đối không sử dụng nước hoặc các chất chữa cháy thông thường.
Chất chữa cháy phù hợp cho đám cháy loại E (F)?: Đối với đám cháy loại E (F), điều quan trọng nhất là ngắt nguồn điện trước khi tiến hành chữa cháy. Sau đó, có thể sử dụng bình chữa cháy CO2 (lựa chọn tốt nhất vì không dẫn điện và không để lại cặn bẩn), bình chữa cháy bột (ABC hoặc BC), hoặc bình chữa cháy gốc nước có phụ gia không dẫn điện.
Lưu ý quan trọng khi dập lửa?: Luôn đảm bảo an toàn cho bản thân trước hết. Nếu đám cháy quá lớn, hãy thoát ra ngoài và gọi cứu hỏa (114). Tiếp cận đám cháy ở khoảng cách an toàn, phun chất chữa cháy vào gốc lửa, quét vòi phun qua lại. Đảm bảo đã ngắt nguồn điện khi chữa cháy điện. Sau khi dập tắt, thông thoáng khu vực cháy.
Nếu không chắc chắn về loại đám cháy, nên làm gì?: Trong trường hợp không chắc chắn về loại đám cháy, hãy ưu tiên các biện pháp an toàn và sử dụng các loại bình chữa cháy đa năng như bình bột ABC nếu có. Nếu đám cháy quá lớn hoặc vượt quá khả năng kiểm soát, hãy nhanh chóng thoát ra ngoài và gọi cứu hỏa theo số 114.